İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Başkanlığının İstanbul’daki kentsel dönüşüm çalışmalarına ivme kazandıracak projesinin ayrıntıları belli oldu. İBB, riskli yapılarının KİPTAŞ ile yenilemek isteyen hak sahiplerine, gelir durumlarına göre toplam maliyetin yüzde 40 ile yüzde 65’i oranında destek sağlayacak. Bu binalardaki hak sahipleri, İBB İştirak Şirketi Kiptaş ile yapacakları ön sözleşme ile İBB’nin yeniden yapım maliyeti destek programına dahil olacak. Dar gelirliler, destekten daha yüksek oranda yararlanacak.

Bunun yanı sıra; İBB meclisinin onayına sunulacak bir diğer teklifle, İBB’nin hızlı tarama testine başvuran ve E sınıfı, yani çok riskli bina grubuna dahil olan yaklaşık 6 bin 920 yapı için acil eyleme geçilecek, vatandaşlara ilave kira yardımı yapılacak. Ayrıca ilçe belediyeleriyle protokol yapılarak hızlı tarama testinin yaygınlaştırılması, bina incelemesine yönelik hak sahiplerinden gelen engelleme girişimlerinin önlenmesi için de çalışma yapılması sağlanacak. Kentsel dönüşüme girecek binalarda oturan kiracılara da destek sağlanacak.

Kentsel dönüşüme can suyu olacak proje teklifi, İBB meclisinin onayına sunulacak. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün, İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan teklifin ayrıntılarını paylaştı. Akgün, “İBB Meclisine sunduğumuz teklifin hayata geçmesi ile birlikte ilk defa, gerçekten ihtiyaç sahiplerine yönelik büyük bir kampanyayı başlatmış olacağız. Ekonomik kriz koşullarında, yapım maliyetlerinin çok yükseldiği bu ortamda İBB olarak vatandaşımızın yanında olacak, kentsel dönüşüm süreçlerini hızlandıracağız.” dedi. 

Akgün, riskli olduğu tespit edilen yapıların biran önce dönüşümünün sağlanmasının İstanbul için hayati derecede önemli olduğunu hatırlatarak; “Hızlı tarama testinin yaygınlaşması için 39 ilçe belediyesiyle İBB arasında protokol yapılmasının da proje teklifi içeriğinde yer aldığını” söyledi.

İBB’nin, iştirak şirketi KİPTAŞ eliyle hayata geçireceği proje ile yeniden yapım maliyetlerine destek sağlanması, E Sınıfı, yani yüksek riskli olduğu tespit edilen yapılara kira yardımı, Bayrampaşa’da geçici kiralık konut bölgesinin oluşturulması, ilçe belediyeleriyle hızlı tarama ile bina incelenmesinde ortak hizmet protokolünün yapılması planlanıyor. 

İşte İBB Meclisinin onayına sunulacak kentsel dönüşüme hız kazandıracak teklifinin ayrıntıları şöyle:

Yeniden yapım maliyetlerine destek sağlanacak

Hak sahiplerinin ödeyeceği yeniden yapım maliyetlerine İBB tarafından destek sağlanacak. 

Mali destekten yararlanacak yapıların, 6306 Sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmesi,

İstanbul Yenileniyor kapsamında uzlaşmaya varılmış olması, hak sahiplerinin kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin üzerinde başka bir taşınmazın bulunmaması gerekiyor. İstanbul il sınırları dışında herhangi bir bağımsız bölümde hisseli tapu sahibi olanların ise yüzde 50 ve daha az hisse sahibi olması gerekiyor. Tarımsal vasıflı mülkiyetler, taşınmaz sahipliği olarak sayılmayacak.

Mali desteğin üst limiti ve şartları

Mali destek, İstanbul Yenileniyor Platformu tarafından hazırlanacak projeye esas fizibilitede, belirlenen daire kat brüt alan büyüklüğü için hesaplanan toplam borçlanma bedelinin 80 m2’ye kadar olan kısmı için sağlanacak. Her bir hak sahibi mali destekten bir defaya mahsus olmak üzere, bir adet konut nitelikli bağımsız bölüm için faydalanabilecek. Mali destekten faydalanan hak sahibinin hissesi, 5 yıl süre ile KİPTAŞ uhdesinde kalacak. 

Böylelikle gayrimenkul spekülasyonunun önüne geçilerek barınma hakkı temelli kentsel dönüşümün hızlandırılması sağlanacak.

Kime, hangi oranda mali destek sağlanacak?

Mali destek oranları hak sahiplerinin gelir durumuna göre belirlenecek. Dar gelirliler ve emekliler, en yüksek destek oranından faydalanacak. Hane içi toplam geliri 2 asgari ücretin altında olanlara yüzde 60,  bu kişiler emekliyse yüzde 65, hane içi toplam geliri 3 asgari ücretin altında olanlara yüzde 40, aynı durumdaki emeklilere yüzde 45 oranında destek sağlanacak. İlk etepta İstanbul yenileniyora başvuran ve uzlaşma sağlanan toplam 25 bin hane için yaklaşık 5 milyar TL destek sağlanacak. 

Yeniden yapım maliyetlerine destek süreci nasıl olacak?

Mali destek süreci 7 aşamalı gerçekleşecek: 

1- Kiptaş’ın ön sözleşme yapması 

2- Başvuruların Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne iletilmesi 

3- Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı tarafından Hane içi gelir tespiti

4- Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü Mülkiyet tespitleri

5- Mali destekten faydalanacak hak sahiplerinin bilgilendirilmesi

6- Kiptaş’ın inşaat ilerleme seviyelerini İstanbul Şehircilik Atölyesi Şube Müdürlüğüne (İŞAT) ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne bildirmesi 

7- İŞAT onayından sonra Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünce ödeme emirlerinin düzenlenmesi

E sınıfı yapılara kira yardımı… emeklilere 9 bin TL

Yüksek risk grubuna dahil oldukların tespit edilen E sınıfı binaların tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerine ivme kazandırmak amacıyla 6306 sayılı kanun ve bu kanuna bağlı uygulama yönetmelikleri uyarınca; bu binalarda oturan emeklilere 9.000 TL, diğer hak sahiplerine 7.000 TL kira yardımı yapılacak. Acil dönüştürülmesi gereken 6.920 bina ve toplam 62.000 bağımsız birimdeki yaklaşık 80 bin kiracı için bu destek sağlanacak.  

Bayrampaşa’da geçici kiralık konut

Bayrampaşa’da geçici konut hizmeti hayata geçirilecek. Yeni proje için yıkımı tamamlanan dönüşüm alanlarındaki KİPTAŞ’a ait stok daireler, geçici kiralık konut olarak ayrılacak. Yeni rezerv alanında ikamet eden, yeni proje için uzlaşan, eski bağımsız biriminin yıkımına izin veren, çoğunluğun kabul ettiği hak ediş şekline izin verdiğini taahhüt edenler bu imkandan yararlanabilecek. Bu uygulamanın, İBB ve KİPTAŞ işbirliği ile yapımı devam eden Eyüpsultan, Sultangazi gibi ilçelerdeki rezerv konutların tamamlanması ile o bölgelerdeki kentsel dönüşümün hızlandırılabilmesi için yaygınlaştırılması hedefleniyor.  

İlçe belediyeleriyle hızlı tarama ile bina incelemesinde ortak hizmet protokolü

Depremde ağır hasar alması beklenen yapıların hızlı tespit edilerek risk azaltma çalışmalarının biran önce yapılabilmesi için ilçe belediyeleri protokol yapılacak. Bu protokolle, koordineli ve hızlı çalışma sağlanacak bina incelemelerinde; yeterli sayıda ekip ve ekipmana ulaşılabilmesi mümkün olacak, taleplerin daha verimli ve hızlı şekilde karşılanabilmesi ve İstanbul’un tamamındaki riskli binaların incelemesinin yapılması hedefleniyor. İBB ekipleri bugüne kadar 113.450 binayı ziyaret etti. 35.027 binada inceleme yapıldı.